Rymer's Foedera with Syllabus: November 1492

Rymer's Foedera Volume 12. Originally published by Apud Joannem Neulme, London, 1739-1745.

This free content was digitised by double rekeying. All rights reserved.

'Rymer's Foedera with Syllabus: November 1492', in Rymer's Foedera Volume 12, (London, 1739-1745) pp. 494-505. British History Online https://www.british-history.ac.uk/rymer-foedera/vol12/pp494-505 [accessed 25 April 2024]

November 1492

Syllabus Entry Foedera Text
Nov. 1. Opinion of Thomas earl of Dorset, G. earl of Shrewsbury, and 22 others of the K.'s council, concerning the offers of peace made by the lord des Querdes, marshal of France, and his colleagues, which they desire the K. to accept. The Camp near Boulogne.
O. xii. 490. H. v. p. iv. 48.
The Requestes and Supplications of the Capitaynes of Englande made unto King Henry the seventh for a Peace to be concluded between France and England.
An. 8. H. 7. Ex Autogr.
Thus be the Poyntys, for the Union, Peax, and Amytie betwix the Kings of England and Fraunce, Comyned and Spokyn betwix the Lord Querds Marshall of Fraunce and the Lord d'Abenay Lieuxtennaunt General of the Town and Marchis of Caleys, and other Ambassadours being with thaim, Referring the same Pointys to the Pleaseour of booth Kings, to the which shall be made Rapport of the same Pointys for to have Answer with all Diligence.
First, t'Aquyte the Obligations which the King of Englond hath of my Lady Anne of Bretaign Quene of Fraunce, by the which she is Bownden to Pay him and Restor him the Mises and Expenses the which he hath doon for th'entertaining of the Men of Werr Socours and Ayde don unto Hir by the said King of Englond, the which Mises and Expenses th'Ambassadours of Englond afferme to mownt to the Som of Six Hundred and Twenti Thowsand Scutz of Gold, which is Cxxiv. M. Li.
And also t'Acquyte th'Obligation that King Edward had of King Loys and off th'Aireriage of Five Termys mownting to Cxxv. M. Scutz, which is xxv. M. Li. The which Obligation toching the said Ladye Anne of Bretaigne and Quene the King of Englond shall Annul and Delyver forthwith and immediatlie, and th' Obligation of King Loys as sone as it may be fownd, The French King shall pay or do to be Payd to the King of Englond the Somme of Cxlix M. Li. And therofe shall yeve such Obligations and Sureties as the sayd King Edward had by the Traictie of Picquequye of King Loys, and the said Somme shall be Paid by Yers (that is to say) every Yer L M. Franes of xx Scutz the Franc, the which shall be Payd in Scuts of Gold at two Termys of the Yer, from half Yer to half Yer after the Date of this present Traitie, and so from Yer to Yer and Terme to Terme to the playn and entiere Payment of the sayd some of Cxlix M. Li.
And for as much as in th'Obligation of the said Quene ther is noo certaign Somme specified ne declaryd, the sayd Ambassadours of Englond have offred that the King, within such reasonable Term as shall be advysed, shall ordaign and depute his Tresorier and other Officers, such as hath had the Charge of the layyng out of the said Mises and Expenses, and in the Presence of th'Officers of Bretaign or other such as the Freinsh King shall ordonne and depute, the said Mises and Expenses shall be vewyd and verefyed by th'Affirmation of the King of Englond and the Othe of his said Officers, or otherwis dewlie, and the Doble of th'Extracts of the said Accomptys of the Mises and Expenses shall be delyverd to the Commissioners of Fraunce, the which for the same Purpose shall go into Englond.
Also the said Kings shall Name in the said Traictie of the Peas thair Allies, the which shall be bownden to declar by thair Lettours under thair Sealys within Four Moneth after the Date of the Treatie, if thei will be comprised, the which Sealys for thaim that will be comprised in th'Alliaunces of the King of Englond shal be sent to the King of France, and for thaim that wil be comprised in th'Alliaunces of the King of Fraunce shall be sent to the King of Englond:
And if the King of Romayns and his Son th'Archduk and thair Cuntres will declar thaim to be comprised, and that therafter the King of Fraunce make or begynne any Werr agenst thaim by Souprins of Town or by Entring of or with any Puissaunce into thair Cuntres, in this Cas the King of Englond shall mow yeve thaim Socours and Assistence:
And if the King of Romayns or th'Archduk his Son or any other for thaim begynne the Werr by Souprins of any Town now being, in the Hands of the Freinsh King or Entring with Power into his Realm or Cuntres being of his Obeysaunce, in this Case the King of Englond shall not mow yeve thaim Ayde or Socours of Men or Money:
And if the said ij Kingys agree them to this present Advyse, thay shall yeve of aither side Pleggys and Ostagies of semblable Estate and lyke Numbre, the which shall abyde (that is to sey, those of Fraunee at Caleis, and those of England at Amyas) unto such time as this present Traitie be hollye Passyd, Accepted, and Sworn by the said ij Kings: The which doon the said Pleggys and Ostagies shall be frelye Delivered and Restoryd to thair good Suretie, every Man in his Partie, without Let or Empechement for any Cause or Occasion whatsoever it be.
Upon which Pointys and Articles sent by the Lord Querds and other Ambassadours for the Freinsh King to the Kings Grace, and by him seen and understanded, the same his Grace assembled the xxvij Day of Octobre, in his Feld beside Bolen, all the Lordys, Statis, Counsellours and Capitaignes of his Armye, whose Namys ben with thair own Handys under this Writyng subscribed; and to thaim his said Grace shewid the same Articles, and required thaim all of thair good feithfull and trew Counsell what wer best for his Honeour and Suretie and also Profitt for his Realme in this behalf to be don, and whether the Peax in Manner and Fourme afore Wreten might with his Honeour and Profitt to his Realme be Acceptid, or ellis it shold be Refusid: And that thei wold Debate and Suade among thaim with Diligence the said Articles and th'Effect of his said Requeste, and thereupon to geve his said Grace such Advertisement and Counsell, as shold accord with thair Trouthis and as thai ought bi their Allegiaunce geve to his Highnes in this behalf.
Whereupon, the same Day, Yer, and Place, the said Lordys, Statis, Counsellours, and Capitaignes, in oon hole Counsell assembled, at the King's Requeste, Suadyd and Debatyd among thaim the said Articles of Peas by good, ripe and sad Deliberation, and therupon by oon Assent put thair Reasons and reasonable Motions of thair Reasons in Wrytyng, and the same Wreting (the Tenour wherof her ensewith) put up unto the King's said Grace for thair full and hole feithfull and trew Counsell in that behalf.
First, it is Reasoned, Comyned, Persuadyd, Debatyd, and Considered, by us Lordys and Capitaigns under wreten, that for the fair Advawncement of the Season of the Yer to the point of Winter, which as wel for the Moistnes and Coldnes of that Season, as for the long Nightes of the same, is and every Day mor and mor must nedys be an importunable Annoyaunce, not onely to the King's Person, us his said Lordys and Capitaigns, but also his hole Host in this present Armye assembled, the greate and outrageous Cold of this Winter Season lyklyhede also of lak of Vitaile, forsene that the principall Provision as wel therof as of the King's Ordinaunce and Artillerye must nedys come by Sea from Englond and Caleis, and for the greate Rage and Tempestis of Wyndys and Wethers, cannot come covenablie to the Host in tyme of Necessitie, and other infinite Occasions, by which dailie the People in greate Multitude of the King's said Host fall into divers greate Seknesses and many utterlie Perish alwey considred; it is therfor thought bi us most necessarie, hehofull, and honorable to the King's said Grace t'accepte such honorable Peas as may be had, and in consideration of the Premisses it is thought to us all that his Grace may, without any Denigration of his Honeour Royall, and shold Take and Accepte the said Peas offred by the Lord Querds in the Freinsh King's behalf.
Item, it is thought to us that it shal be to the King's Grace as greate Honeour as ever King of Englond had of his Enmyes to take the said Peas; Considred alwey that the Somme of Money, graunted in Groce as in the said Articles is comprised, farr excedith any Somme, at any time, befor this Season, in any Princes Daies Paid or Graunty'd out of Fraunce; Considred also that of the nown accepting, and refusaile of the said Peas, great Grugge, Murmur, Displeasur, and Obloquye, not onlie in the King's Hoost, but also among the hole Bodye of Comunaltie of Englond, might ryse of so Honorable Peax offred forsakyn.
Item, it is greatlie considred by us to be greatlie to the Kyng's Honeour, when it is Remembryd that, by the comyng of his Grace into thies Parties, the Town and Castell of Scleux, which not onlie stode long in Rebellion to th'Archduk, but also in greate Noyaunce to all Marchaunts Adventurers of Englond both by Land and Water, be now by his Grace reducyd unto good Obeisaunce, and without whom not onlie the Town and Castell of Sclux, but divers and many other greate Fortressis and Piles in Picardye, which wer also in long continued Rebellion, and be now reducyd to the said Archduc's Obeisaunce, to the King's greate Honeour, Assurance of his Town of Caleis Marchis and Palys of the same, had in short time ben utterlie Freinsh, to the greate Jeopardie of the said Town, Marchis and Palis, and extreme Fordoyng of all Entiercours and Feate of Marchaundise of Englond into the Cuntres of Flaunders, Zeland, Brabant, and Holand.
Item, it is also greate Honeour to the King that, wher his Grace, by a Generall Request of the Substance of his Counsellours of Englond, at his Palois of Westminster, to his Grace made, was instantlie required and prayde to Respite this present Journey untill a moor covenable Season, and that such his Allies, as had promised his Grace of mutuall Ayde, wer in a moor Redines; Which notwithstanding his said Grace, peysing above all thing his Promises made to the King of Romayns and also to his Subgietts in his Realme; hath to his greate Honeour observyd and fermlye kept his said Promises to his greate Cost and Charges, and not onlie that but greately Jeopartid his Person Royall, making Werr and redy to geve Batell to his Enmye in Person, upon trust that the King of Romayns and other the King's Confederatys and Allies, according to thair Promises, shold have done the same; Which in dede have not observed thair Promises: Wherethorogh the King's Grace may honorablie take the said Peas with the Freinsh King, and lay reasonablie the Causes of nowncontinuaunce of his Warris, and th'accepting of the said Peas, in the said King of Romayns and other his Allies, which, as is aforsaid, have not observyd in any behalf thair Promises to his said Grace oughten times mad.
Item, it is Comyned and known for Trouth that the King's Grace may not with so litle Payn continew his Warris in thies Cuntres, as King Edward dyd in his time; For he, in the time of his Warre moved in thies Parties, never entred any Town, Castell, Pile, Fortresse, or other Place that at that time was possessyd by the Freinsh King: And he then in the most covenable Season of Somer had the Dukys of Burgoign and Bretaign to his speciall Ayde, beside other greate Lordys of the Realme of Fraunce: He had also the said Duc of Burgoyn in the Feld with him, redy preparyd with his greate Power and Puyssaunce to his Assistence and Aide in all that to him was possible: And had therbye, to his greate Comfort, Discharge of all Jeopardies, and Ease of his Armye, all the Castellis and Townes greate and smale of all Picardie to his Use and Will evyn to the Ryvier of Somme, by which he and his Armye wer oute of all noyaunce, in greate Pleaseour, without peyn of Cold or other Lak, and out of Jeopardie of any Bataile or Warr to him made or offred; in which case the King's Grace now is not; For his Grace, as sone as he was out of his Pale of Caleis, entred the Grownd possessyd by his Enmye, withoute any Frynd to him ther fand but onlie such as he brought with him of his Subgettis; Wherfor the President of King Edward's avawnsing in thies Parties may be oon Example to the King's Grace; Considring that his Grace hath not onlie entred, as is aforsaid, this Cuntre possessyd by the Freinsh King, repleanyshed with his Subgettis, makyng dailie effectuall Warr agenst his Grace, but also Rasid and Diffasyd divers of his Townes, as Ardye and Mountorye, with other, and also advawnsyd himself xx Myle and moor into his Land as fair as Boleign and beyond, abyding ther by the space of xxiv Daies Bataile of the hole Realme of Fraunce.
Item, it is thought also that all the Lordys Statis and Comunialtie of Englond shall of Reason have greate Cause to be content with the said Peas, and geve speciall Thankis and Praisings to the Kingis Grace and his hole Armye for his greate Peyn in this behalf sustayned, and for th'accepting of the said Peas, bi which such Trobles, as of long have grown and dailie encreasyd by the Warre to the greate Hurt and Noyaunce of all the hole Realme, shal be now Advoydid and utterlie Extincted by th'accepting of the said Peas: And also all maner of Exactions of Money, other then before this, to this Voyage, have ben graunted to the Kingis Grace (which of necessitie if Warr shold continew and the said Peas be refusyd, must have ensewyd in Englond) shall also now be forborn to the greate Pleasur of all his Comyns thorogh his Realme.
Item, in that the Kingis Grace shall also, in the said Peas, compris the King of Romayns and th'Archduk, it shal be to the Kingis great Honeour, for not onlie therbie the said Archduc shal be in quietful Possession of his Cuntres from hensforth during the said Peas, but also the kingis Subgettis, which shall resort to the Archdukis Landis t'exercise feate of Marchaundies, shal be out of such Jeopardies, Vexations and Trobles as thai have ben in long time past by the Warr now extincted.
Item, we have also in our Considerations greatelie that, wheras the Kingis Grace and all We, befor our approching unto the Town of Boleyn, supposid, uppon the Reaportis of many Folkis, that the said Town had ben but a Feble Fortified Town easy t'aproch and obtaign, and bi Estimation might have be getin within three or four Daies at farthest; so it is incertaign that, upon the Fame of the Kingis personal Descent into thies Parties, by the space of a Yer hollie and moor, the said Town of Boleyn hath ben so Stronglie Fortified in his doble Minaylys, Cownterminis, Castellis, Touris, Bulwerkis, dry Deches and watred, and also so plenteuouslie with greate multitude of Gunnes Gunpowdre with Shot for the same, with all maner of Artillarie, Capitaingns, and Men of Warre the best of Fraunce, furnysshed and preparid, that at this Day it is oon of the strongest Townes of Picardye; so that it is not Prennable without long Continuance and Jeopardie of Losse of greate Number of Men:
And, sith it is so that, for thies Considerations and other in the forsaid Articles contaigned, when the verey profoundnes of Winter and his Stormy of Cold Wynd and Wether shal approch, the Kingis Grace in th'advoying of his awn Jeopardie and utter Confusion of the Substance of his Armye, of necessitie shal be constrayned to Levye his Siege now to the said Town layde, and to Retreate his Hooste which shold not be honorable to his Grace; Wherfor in especiall We think it most expedient to his Grace t'accepte the said Peas, and so to Levye by Composition of Peas the said Siege, which shall utterlie advoyde all Reproch, and conserve greatelie his Honeour.
Item, for the forsaid and many other greate and urgent Causes which wer her to prolix to compris, it is thought to all us Lordys and Capitaignis, that the Kingis Grace may not by any possibilitie continew his Warris this Winter Season, withoute extreme Jeopardie of his Person Royall, all us his Lordys and Capitaignes, and also hiis hole Hoost and Armye, which wer and shold be the greatest Sorow and Hevinesse that ever come to the Realme of Englond, and utter Desolation and Subversion of the same, which God forbede.
In Consideration wherof and the Premisses, by good Deliberation ripelie Comyned, Reasonned, and Debatyd among us, We All and every of us humblie besechen and requir the Kingis Grace tendrelie to take to his gracioux Consideration the greate and inevitable Perplexites and Jeopardies in this behalf lyklie t'enseu, and for th'Exchewing of the same and Conservation of his Person Royall, Us his Subgettis and trew Liege Men, and also of his Realme of Englond, t'Accepte the said Peas; which undowbtedlie, every thing in this behalf peysid as it ought to be, shal be as honorable Appointment as ever was takyn by any King of Englond: And if herafter it shall happin that any Person within the Realme of Englond, of whatsoever Estate, Degree, or Condition he shal be of, have of the said Peas any maner of Obloquye, Displeasur, or Grugge, We the said Lordys, Statis, Counsellours, and Capitaigns, and every of us Promise that we shall, to th'utterest of our Powers, at all times, Mayntaign, Uphold, and Afferme the same Peas to be takyn at our instant Request, divers and many times to the Kingis Grace made; For th'Assurance and Witness wherof all we the said Lordys, Statis, Counsellours, and Capitaigns upon our Faith promise that we shall that perfourme and doo, and the said Acceptation of Peas, at our Request takyn, as far as to us shal be possible Ratifie, and over that as is aforsaid We have subscribed this Wreting, by Us put to the Kingis Grace, with our awn Handys and Namys, on the Fest of All Halous, the eighth Yer of the Reign of our said Soveraign Lord.
Thomas Dorsett.
         ynford.
G. Shrouesbury.
G. Kent.
R. Nevyll.
Henry Essex.
John Well.
E. Erle of Devonchyr.
R          Thomas.
Herry Lord Grey.
G. Stanley Lord Strauntre.
Edward Hastyng.
Edward Dudley.
Edmund Carew.
John Powys.
           Grey.
John Barnard.
Richard Latymer.
James Audeley.
Hugh Conway.
John Joneh.
James Stanley.
George       
       Wilughby
Nov. 3. Truce between England and Scotland until April 30, 1494. Coldstream.
O. xii. 494. H. v. p. iv. 50.
Articuli Treugarum Scotiae.
An. 8. H. 7. Ex Autogr.
Haec Indentura,
Facta apud Caldstreme super Twedam, tertio Die Mensis Novembris, Anno Domini Millesimo, Quadringentesimo, Nonagesimo secundo, inter Nos, Willielmum Episcopum Aberdonensem, Willielmum Dominum Sancti Johannis, Alexandrum Inglis Archidiaconum Sancti Andreae, Patricium Hume de Fastcastell, & Willielmum Ker de Celfurd, Consiliarios, Oratores, & Commissarios Serenissimi Illustrissimique Principis Jacobi Scotorum Regis, ex unâ Parte, & Reverendum in Christo Patrem Ricardum Episcopum Assavensem, Johannem Dominum de Graystok Militem, & Johannem Cartyngton Armigerum, Consiliarios, Oratores, & Commissarios Serenissimi Excellentissimique Principis Henrici Regis Angliae, ex Parte altera,
Testatur quòd Nos Commissarii Regis Scotiae cum praefatis Oratoribus & Commissariis praefati Regis Angliae, atque ipsi nobiscum, virtute & auctoritate Commissionum nostrarum hincinde per Literas Patentes dictorum Regum atque ipsis divisim factas (quarum Tenores de verbo ad verbum inferius inseruntur) Appunctuavimus, Convenimus, Concordavimus, Conclu- simus, Appunctuamus, Convenimus, Concordamus, & Concludimus Nos & Ipsi nobiscum, Nominibus Principum praedictorum, in omnibus & per omnia, prout in sequentibus Articulis continetur,
Inprimis, inter Nos Commissarios praedictos, Nominibus quibus supra, Appunctuatum, Concordatum, & Conclusum est quòd, inter Serenissimos Reges Scotiae & Angliae praedictos, eorum Haeredes & Successores, Regna, Patrias, Dominia, Terras, & Loca quaecumque eorumdem, necnon Vassallos, Ligeos, Homines, Subditos suos quoscumque, praesentes & futuros, tàm Ecclesiasticos quàm Seculares, cujuscumque Gradûs, Praeeminentiae, Statûs, aut Conditionis existant, sit bona, realis, sincera, vera, integra, & firma Pax, Treuga, & Guerrarum Abstinentia, per Terram, Mare, Aquas dulces, & ubique Locorum, Inceptura ab Ortu Solis dicti Diei Terrii Mensis & Anni suprascripti, & Duratura usque ad Ultimum Diem Mensis Aprilis, Anno Domini Millesimo, Quadringentesimo, Nonagesimo quarto, inclusivè.
Item, specialiter Conventum & Conclusum est quòd, durantibus Treugis seu Guerrarum Abstinentiis antedictis, nullus dictorum Principum movebit per Se aut per Subditos suos aut alios quoscumque, seu moveri permittet, Guerram, per Terram, Mare, neque Aquas dulces, adversus alium dictorum Principum Subditos aut Ligeos suos, nec dabit Auxilium, Consilium, aut Favorem ut hujusmodi Guerra moveatur vel excitetur.
Item, Conventum & Conclusum est quòd Naves, Nautae, Mercatores, & alii Subditi utriusque Principum praedictorum per Terram, Mare, & Aquas dulces Euntes, Conversantes, Navigantes, Naufragium passuri & Permanentes Tractentur & Recipientur, prout melius Tractari & Recipi consueverint in temporibus aliarum Treugarum prius inter Scotiae & Angliae Reges & eorum Regna initarum & conclusarum.
Item, Conventum & Conclusum est quòd omnes & singuli Depraedatores, Malefactores, & Praesentium Treugarum Violatores punientur asperius eisdem formâ & modo quibus antiquitùs puniri consueverunt, & si aliquis ex Subditis alterius Partium praedictarum quicquid depraedatus fuerit seu attemptaverit infra Marchiam aut Terram alterius Partis, & post Depraedationem hujusmodi seu Attemptatum Fugiendo revertatur ad Marchiam aut Terram illius Partis cujus est Subditus, licebit illi contra quem sic attemptaverit in recenti vel infra Sex Dies computandos a tempore Delicti sic attemptati vel commissi, auctoritate praesentis Ordinationis, absque aliis Literis vel salvo Conductu, prosequi illum Malefactorem, ipsum sic protequendo intrare salvò & securè Marchias & Terram in quam idem Malefactor se contulerit; dummodò, quamcitò hujusmodi Marchiam sive Terram hac de Causa intraverit, adeat aliquem Virum bonae Famae & Opinionis illaesae, habitantem infra Marchiam quam sic intrat, & eidem declaret Causam Introitûs sui (videlicet) ad Prosequendum Depraedationem suam, describat & specificet idem quibus Bonis, Catallis, vel Rebus Depraedatus fuerit, ac insuper requirat eundem quòd quamdiu hujusmodi Prosecutionem suam fecerit, secum eat, ut super Factis suis tempore dictae Prosecutionis possit, cùm requisitus fuerit, super hoc Testimonium perhibere Veritati.
Item, Conventum & Conclusum est quòd neuter Principum praedictorum auxiliabit aut Opem feret quovis modo notoriis Rebellibus Hostibus, vel Inimicis alterius, ad Nocendum alteri eorumdem, vel ipsorum Regnis, Dominiis, Terris, aut Subditis, & si de facto aliquis Rebellis vel Inimicus unius vel alterius Principis existens vel futurus in Regno, Terris, vel Dominiis alterius eorumdem tempore quo ibidem extiterit, aliquid fecerit per Terram, Mare, vel Aquas dulces, ad Dampnum alicujus eorundem, vel Regnorum, Terrarum, Dominiorum, vel alicujus Subditorum suorum, tunc ille Princeps in cujus Regno, Terris, vel Dominiis talis Rebellis, Hostis, vel Inimicus sic commisit, & ibidem postea receptus fuerit, Dampnum illum Reparari faciat & Resarciri, ac si proprius Ligeus & Subditus ejusdem hujusmodi Dampnum commisisset aut perpetrâsset.
Item, Conventum & Conclusum est quòd, durantibus praesentibus Treugis, ut praemissum est, Castrum & Villa Berwici, cum Limitibus & Inhabitantibus ac Incolis eorumdem sub eisdem Pace, Guerrarum Abstinentiis, & Bellorum Induciis stabunt & permanebunt toto tempore praedicto, ita quòd neque Serenissimus Rex Scotiae per Se, aut aliquos Subditorum, Ligeorum, aut Vassallorum suorum Guerram Insultum aut Obsidionem ipsis Locis aut Incolis eorumdem, neque Excellentissimus Rex Angliae per Se aut suos Inhabitantes Villam seu Castrum hujusmodi Guerram, Insultum, aut Obsidio- nem dicto Serenissimo Regi Scotiae suisve Ligeis & Vassallis faciet quovis modo pendente tempore Treugarum praedictarum.
Item, Conventum & Conclusum est quòd si contingat aliquos Piratas, Fugitivos, seu Bannitos Regnorum unius vel alterius Principum praedictorum Spoliationes seu Depraedationes in Bonis alicujus Subditorum eorumdem committere, & postea Piratae, Fugitivi, seu Banniti praedicti ad aliquem Portum dictorum Principum applicuerint, tunc ille Princeps, in cujus Portum applicuerint, faciet per Officiarios suos Personas praedictas securè custodiri, aut easdem & Receptores earumdem deliberari Parti Laesae, vel Spoliatae, & Depraedatae per easdem integrè Restitui faciet & Resarciri vel justum Valorem eorumdem.
Item, Conventum & Conclusum est quòd Fugitivi Scotiae qui devenerunt Ligei Regis Angliae debent ligari ex parte Anglicorum ad Observandum Articulos Praesentium Treugarum, & quòd Attemptata per eos super Subditos dicti Regis Scotiae debent eodem modo reformari, quo reformabuntur Attemptata per Originarios Subditos Regis Angliae, idem per omnia observando ex parte Regis Scotorum si qui Anglici ante haec tempora per sua Sacramenta Ligei Regis Scotorum devenerint vel aliter quovis modo.
Item, Conventum & Conclusum est quòd in praesentibus Treugis & Guerrarum Abstinentiis comprehendantur Amici, Confoederati, & Alligati, Regna, Dominia, & Subditi utriusque Principis, si comprehendi voluerint, & super hoc Animos suos declaraverint & idem desideraverint infra Sex Menses proximò extunc sequentes, & specialiter,
Pro Parte Regis Scotiae,
Karolus Rex Franciae, Johannes Rex Daciae, Rex Hispaniae, Rex Napulae, Austriae & Mediolani Duces
;
Pro Parte Regis Angliae,
Imperator, Rex Romanorum, Reges Hispaniae, Portugaliae, Napuliae, Austriae Burgundiae, Ferrariae, & Sabaldiae Duces
,
Quibus Mensibus lapsis, si nulla Notificatio hujusmodi facta fuerit Regibus praedictis, dicti Confoederati eorumdem non intelligentur in dictis Treugis comprehensis &, si dicti Reges dictos Confoederatos sub dictis Treugis comprehendi noluerint, extunc dictae Treugae nullius censeantur Roboris vel Momenti.
Item, Conventum & Conclusum est quòd, si, eisdem Guerrarum Abstinentiis durantibus, aliquid contra easdem vel aliquam Partem earumdem per Terram sive per Mare fieri vel attemptari contingat, per hoc tamen praesentes Guerrarum Abssinentiae non erunt nec censebuntur aut reputabuntur Ruptae, Infirmatae, vel Annullatae, sed nichilominus in suo Robore permanebunt & Attemptata hujusmodi debitè reformabuntur.
Item, Conventum & Conclusum est quòd, si aliquis Subditus alicujus Principum praedictorum, qui passus fuerit Rapinam vel Spolium a Subdito alterius eorumdem, propriâ auctoritate suâ propter hoc Depraedationem, Spoliationem, Prisas, vel Districtiones Personarum seu Bonorum fecerit, eo ipso cadat a Causa sua, & nichilominus secundùm Delicti exigentiam puniatur.
Item, Conclusum & Concordatum est quòd, quamquam praesentes Guerrarum Abstinentiae captae & initae sint modis & formis ut supra, attamen non dicentur nec reputabuntur omninò Generales, nec se extendent ad Dominium de Lorne in Regno Scotiae, nec ad Insulam de Lundey in Regno Angliae, sed Dominium & Insula praedicta intelligentur nullo modo comprehensa in hiis Guerrarum Abstinentiis.
Item, Concordatum & Conclusum est quòd utraque Partium praedictarum Publicari & Notificari faciet dictas Guerrarum Abstinentias Subditis suis, in omnibus & singulis insignioribus Locis Marchiarum suarum, tàm in Regno Scotiae quàm Angliae, publicè & solemniter, inchoando apud dictum Locum de Caldstrem Die Datae Praesentium, & consequenter Die Veneris proximò indè sequente apud Norame & Lawder, & sic continuando ubi opus fuerit quamcitò commodè poterit infra Octo Dies extunc continuè sequentes.
Item, Conclusum est quòd praesentes Conventiones & Conclusiones Treugarum & Guerrarum Abstinentiae Confirmabuntur & Ratificabuntur per Patentes Litteras utriusque Regum praedictorum Magnis Sigillis suis sigillatas, necnon Subscriptione eorumdem; Quae Literae sic sigillatae & subscriptae deliberabuntur & tradentur hincinde citra Vicesimum Diem Mensis Februarii proximò futurum pro Parte Regis Scotiae Willielmo Tyler Militi, seu alteri cuicumque Potestatem habenti, apud Berwik.
Item, Conventum & Conclusum est quòd utrique Principes supradicti deputabunt certos Probos & Discretos Viros ad Numerum Trium Perso- narum exalterutra Parte eorumdem, quibus committent Potestatem plenam ad Inspiciendum le Fischegarth de Esk & Terras debatabiles ibidem adjacentes (videlicet) in Occidentalibus Partibus Marchiarum, & juxta eorumdem Discretiones Finem debitum de omnibus Controversiis super eisdem perpetuis temporibus imponendum; qui sic Deputati convenient apud eadem Loca octavo Die Mensis Augusti proximò futuro cum Continuatione & Prorogatione Dierum & Locorum prout eis meliùs videbitur expedire.
Item, Conventum & Conclusum est quòd, ex eo quòd post plures Dietas & longas Altercationes Reformationum Attemptatorum per Mare per Subditos Regum praedictorum certa Conclusio per Nos Commissarios praedictos capi non potuit, quòd Commissarii eorumdem Regum de novo constituantur, Potestatem sufficientem habituri, ad Conveniendum apud Hadingtonn & Berwik primo Die Mensis Augusti proximò futuro, cum Continuatione Dierum, ad Communicandum, Tractandum, & Concludendum super Reformatione fiendâ omnium Attemptatorum, per quoscumque Ligeos & Subditos Principum praedictorum, per Mare, contra Treugas priùs initas inter eosdem quovismodo Commissorum, ad effectum plenariae Restitutionis hincinde flendae de quibuscumque Navibus, Mercantiis, Bonis, Rebus, & Personis captis & detentis per Subditos & Ligeos Principum praedictorum.
Commissiones verò, de quibus supra fit mentio, deliberantur hincinde Commissariis supradictis.
Quae Omnia Et Singula, ita inter Nos Commissarios antedictos Communicata, Conventa & Conclusa, Nos Commissarii Regis Scotiae Promittimus per ipsum Metuendissimum Dominum nostrum Regem suosque Successores, quoad ipsum & ipsos attinet, virtute dictae nostrae Commissionis, debitè in omnibus & per omnia Teneri inviolabiliter pariter & Observari.
In quorum Fidem & Testimonium huic Parti INDENTURAE, penes Commissarios Regis Angliae supradictos Relictae, Nos Commissarii antedicti Regis Scotiae huic praesenti Indenturae Nomina nostra propria subscripsimus, Anno, Die, Mense, & Loco suprascriptis &c.
Willielmus Aberdonen.
W. Lord Sant Jhone.
Alex. Inglis Archidiac. Sancti Andreae.
Nov. 6. Confirmation by Charles K. of France of a treaty of peace with the K. of England, until the death of the last survivor; the K. of the Romans and his son the archduke of Austria to be included if they desire it, dated at Etaples, Nov. 3. Montiz near Tours.
O. xii. 497. H. v. p. iv. 51.
Caroli Franciae Confirmatio Tractatus praelibati.
An. 8. H. 7. Ex Autogr.
Karolus, Dei gratiâ, Francorum Rex, universis, praesentes Literas inspecturis, Salutem.
Cùm inter Ambassiatores & Oratores nostros ad hoc specialiter commissos, & Ambassiatores & Oratores Carissimi Fratris & Consanguinei nostri Regis Angliae, fuerit apud Stapulas, Die Tertiâ Mensis Novembris novissimè praeteritâ, advisata, facta, & conclusa Pax, Unio, seu Amicitia inter Nos & dictum Fratrem & Consanguineum nostrum, Regna, Patrias, & Subditos utriusque nostrûm, modo & formâ in Literis dictorum Ambassiatorum nostrorum contentis, quarum Tenor sequitur, & est talis,
Philippus de Crevecuer Dominus des Querdes & de Lannoy
Marescallus Franciae, Locumtenens & Capitaneus Generalis Domini nostri Regis in suis Partibus Arthesii & Picardiae, ac Miles sui Ordinis, Ludovicus de Halewin Dominus de Piennes, Franciscus de Crequy Dominus de Dourier, Radulphus de Lannoy Dominus de Morvillers, Milites, Consiliarii, & Cambellani, Johannes Dauffay Consiliarius & Magister Requestarum Hospitii, Ambassiatores, Procuratores, & Commissi in hac parte Serenissimi ac Metuendissimi Domini nostri Supremi, Karoli, Dei gratiâ, Francorum Regis Christianissimi, omnibus & singulis, praesentes Literas inspecturis, Salutem.
Notum facimus quòd, cùm potiora Mortalibus Dona a Superis tradi nequeant quàm Bona Pacis, & longuo Rerum Usu ac Ratione semper cognitum sit Pacem esse summum illud praecipuum Manus quod Humano Generi conducere queat; satisque compertum sit quot Calamitates & Aerumpnae passim e Bello exoriuntur, quot verò Commoda Pax certa & stabilis undéque contulerit: Idcircò Nos quantum Fructûs & Utilitatis Franciae & Angliae Regnorum Incolis ex Pace & Amicitiâ antehac inter ipsorum Reges Principes initis & contractis accreverit plenè cognoscentes, Nos pro dicto Serenissimo Principe nostro Francorum Rege Christianissimo antedicto, suisque Haeredibus & Successoribus, atque ejus & eorum Nomine, Auctoritate Nobis ab eodem Rege nostro per suas Litteras Patentes commissâ,
Quarum Tenor sequitur, & est talis,
Charles
, par la Grace de Dieu, Roy de France, a tous ceulx, qui ces presentes Lettres verront, Salut.
Comme, puis aucun temps enca, Nous avons donne charge a nostre Ame & feal Conseiller & Chambellan le Sire des Querdes Chevalier de nostre Ordre Mareschal de France nostre Lieutenant & Cappitaine General de noz Paiis de Picardie & Arthois, & autres en sa Compaignie de tenir Parolles & Communicquer avecques le Sire d'Aubeny Chevalier Lieutenant General pour nostre Frere & Cousin le Roy d'Angleterre & Cappitaine de Calais, touchant le Bien de Paix, Treues, Intelligences, & bonnes Amitiez, d'entre Nous & noz Royaumes, Paiis, Seigneuries, Subgectz, tellement que de present les Matieres & Choses dessusdittes sont en Estat & Disposition de parvenir a bonne Fin,
Et soit ainsi que pour a icelles donner Ordre & prandre Conclusion, soit requis & chose tres necessaire commectre & ordonner, avecques le dit Mareschal des Querdes, aucuns bons grans & notables Parsonnaiges entenduz es dittes Matieres & aus quelz ayons toute fiance,
Savoir faisons que Nous,
Confians a plain des grans Sens, Souffisance, Loyaulte, & bonne Experience d'icellui nostre dit Chambellan le Mareschal des Querdes, & de noz Amez & Feaulx Conseillers l'Evesque de Nayon, le Sire des Piennes nostre Chambellan Ordinaire, Jehan de la Vacrye Chevalier Premier President de nostre Court de Parlement a Paris, le Sire de Dourrier, Maistre Robert Gaygvyn General Ministre de l'Ordre de la Trinite des Maturins, les Sires de Morviller, Dubbyarre, de Foucquesolles, Maistre Jehan Dauffay Maistre des Requestes de nostre Hostel,
A iceulx, pour les causes dessusdittes & autres grandes raisons & considerations a ce Nous mouvans, & principallement pour eviter aux Inconveniens & gran Maulx, qui a cause de la Guerre sont avenuz & pourroient avenir, aussi pour parvenir a toutes Paix, Treues, Intelligences, & bonnes Amitiez, au bien Seurete & Solaigement de noz bons & loyaulx Subgectz, qui est une des Choses de ce Monde que plus desirons, apres nostre Salut, avons & aux Cinq, Quatre, ou Trois d'eulx (dont icelluy Mareschal des Querdes sera tousjours l'un) Donne & Donnons par ces Presentes, singnees de nostre Main, plain Povoir, Auctorite, & Mandement especial, de eulx Transporter en telle des Villes de nos dites Paiis de Picardie & Arthois, ou ailleurs que besoing sera, & ilz verront estre a faire, pour illec avec le dit Sire d'Aubeny, & autres Gens & Ambassadeurs, que nostre dit Frere & Cousin le Roy d'Angleterre y vouldra envoyer, & faire trouver de sa Part, Besongner, Traicter, Transiger, Accorder, Appoincter, & Promettre sur les choses dessusdites & les Deppendences d'icelles, ce qu'ilz trouveront & congnoistront, en la meilleur & plus grande seurete, que faire se pourra, pour le mieulx au Bien de Nous & de nos ditz Royaume, Paiis, Seigneuries, & Subgects tout ainsi que ferions & faire pourrions se presens en nostre Personne y estions, & de ce Bailler leurs Lettres & Seellez, aussi Recouvrer telles de la Part d'icelluy nostre Frere & Cousin le Roy d'Angleterre, comme il est accoustume de faire,
Promectans, de bonne Foy, & Parolle de Roy, avoir Ferme & Estable a tousjours, tout ce que par noz Depputez dessusdiz y sera en Fait, Promis, Accorde, & Conclud par la maniere devantdicte, & accomplir le contenu de Point en Point, aussi d'en bailler noz Lettres de Ratification & Confirmation, telles que besoing sera, & en appartiendra, sans jamais aller ne venir, ne souffrir aller ne venir au contraire en maniere quelzconques; Car ainsi Nous plaist il estre fait.
En Tesmoing de ce Nous avons fait mectre nostre Seel a ces dites Presentes.
Donne a Estampes, le xxvi jour de Juillet, l'An de Grace Mille, Quatrecens, Quatrevings & douze, & de nostre Regne le Neufiesme.
Sic signatum sub Plicâ,
Charles.
Et supra Plicam,
Par le Roy,
Monsieur le Duc de Bourbon, les Contes de Vendosmes, de Liney, les Sires de la Trimoille, de Gye
Mareschal de France, de la Ducourt Gouverneur de Bourgoigne, de Myolans Gouverneur du Daulphine, du Grymault Seneschal de Beaucaire, de Saint Andre, des Cars, & autres presens, & de Secretarie Parent.
Cum Reverendo in Christo Patre Domino Ricardo Bathonien, & Wellen Episcopo ac Custode Privati Sigilli, Aegidio d'Aubeney Domino d'Aubeney Milite & Confratre Ordinis Garterii ac Locumtenente Generali Villae & Marchiarum Calesiae, Cristoforo Bisbbick Decano Ecclesiae Eboracensis Magno Eleemosynario, Henrico Aynesworth Legum Doctore Secundario in Officio Privati Sigilli, & Jacobo Tirell Milite Locumtenente Castri de Guysnes infra Marchias praedictas, Illustrissimi Principis Anglorum Regis Ambassiatoribus & Procuratoribus ad Infrascripta per ipsius Litteras Patentes deputatis,
Quarum Tenor sequitur in haec verba,
Henricus
, Dei gratiâ, Rex Angliae & Franciae, & Dominus Hiberniae, omnibus, ad quos praesentes Literae pervenerint, Salutem.
Sciatis quòd Nos,
De Fidelitate, Industriâ, & providâ Circumspectione, Dilectorum Nobis, Venerabilis in Christo Patris R. Bathoniensis & Wellensis Ecclesiarum Episcopi ac Custodis Privati Sigilli nostri, Aegidii d'Aubeney Domini de Aubeney unius Militum & Confratrum Ordinis nostri Garterii ac Locumtenentis nostri Generalis Villae & Marchiarum nostrarum Calesiae, Cristofori Bisbbyck Decani Ecclesiae Cathedralis Eborum magni Eleemosinarii nostri, Henrici Aynesworth Legum Doctoris Secundarii in Officio Privati Sigilli nostri, & Jacobi Tyrell Militis Locumtenentis Castri nostri de Guysnes infra Marchias praedictas, pleniùs confidentes.
Ipsos nostros veros & indubitatos Ambassiatores, Oratores, Procuratores, Commissarios, ac Nuncios generales & speciales Assignavimus, Fecimus, Constituimus, & Ordinavimus, Assignamusque, Facimus, Constituimus, & Ordinamus per Praesentes,
Dantes & Concedentes eisdem Ambassiatoribus, Oratoribus, Procuratoribus, Commissariis, & Nunciis, plenam Potestatem, Auctoritatem, ac Mandatum generale & speciale, cum Carissimo Consanguineo nostro Principe Karolo Franciae, seu ejus Ambassiatore, Oratore, Procuratore, Commissario, aut Nuncio, Ambassiatoribus, Oratoribus, Procuratoribus, Commissariis, aut Nunciis, sufficientem Potestatem, Auctoritatem, & Mandatum a praefato Principe Karolo ad hoc habente vel habentibus, Conveniendi Communicandi, Tractandi, Concordandi, Componendi, Paciscendi, Transigendi, & Appunctuandi, ac plenariè & integrè Determinandi & finaliter Concludendi, tàm de & super Pace perpetuâ quam de & super Treugis, seu Guerrarum Abstinentiis, & Mercium Intercursibus, ac Amicitiâ, Confoederatione, & Concordiâ, inter Nos, Haeredes & Successores nostros, Regna & Dominia nostra, necnon Subditos, Alligatos, Confoederatos nostros ac alios nobis Faventes & Adhaerentes quoscunque, & dictum Principem Karolum, Haeredes & Successores suos, atque Loca & Dominia sua, Subditosque Alligatos suos & sibi Adhaerentes,
Necnon de & super omnibus & singulis Contentionibus, Quaestionibus, guerris, Causis, Querelis, Litibus, Demandis, & Debatis, unà cum suis Circumstantiis, Emergentibus, Dependentibus, & Annexis, quae inter Nos & praefatum Principem, Haeredes, Successores, Terras, Dominia, Subditos, Alligatos, Faventes, & Adhaerentes praedictos hincinde pendere noscuntur, integrè & finaliter Cognoscendi, Appunctuandi, Concludendi, & Determinandi,
Universaque & singula, quae inter Nos Appunctuata, Conventa, Conclusa, Concordata, Pacta, sive Transacta fuerint, per Fidei interpositionem & Juramenti in Animam nostram praestationem, ac per alias Vias & Media, quae eis in hac parte expedientia visa fuerint, Roborandi & Assecurandi, necnon a praefato Principe Karolo, ejusve Ambassiatoribus, Oratoribus, Procuraroribus, Commissariis, sive Nunciis, sufficientem Potestatem & Auctoritatem a praefato Principe Karolo in hac parte habentibus, quodcumque Juramentum licitum, in Animam ejusdem Principis Praestandum, nomine nostro Exigendi & Recipiendi,
Ac de & super omnibus & singulis Praemissis & Deppendentiis ab eisdem, omnes & omnimodas Securitates, Cautiones, Obligationes, ac Litteras sigillatas Nomine nostro, Haeredum, & Successorum nostrorum Concedendi, Faciendi, Liberandi. & Tradendi,
Necnon & a praefato Principe Karolo, ejusve Ambassiatoribus, Oratoribus, Procuratoribus, Commissariis, aut Nunciis similes Cautiones, Obligationes, ac Litteras, prout eisdem Ambassiatoribus, Oratoribus, Procuratoribus, Commissariis, seu Nunciis videbitur, expedire, Petendi, Exegendi, & Recipiendi,
Caeteraque omnia & singula, in Praemissis per eos Conclusa, Concordata, & Firmata, Concludenda, Concordanda, & Firmanda, Perficiendi & pro Parte nostrâ Perimplendi ac debitè Exequendi, etiamsi majora sint & Mandatum de sui naturâ magis exigant speciale, & quae Nosmetipsi facere possemus, si praesentes personaliter essemus, in explicatione Praemissorum.
Quae omnia & singula Pramissa eisdem modo & formâ, ut praemittitur, Gesta, talem tantamque Vim, Auctoritatem, & Effectum volumus optinere, ac si ea in propria Persona fecissemus,
Promittentes, bonâ Fide & in Verbo Regio, Nos Ratum, Gratum, & Firmum perpetuo habituros totum quicquidq; per dictos Ambassiatores, Oratores, Procuratores, Commissarios, sive Nuncios Actum, Gestum, seu Procuratum fuerit in Praemissis, seu aliquo Praemissorum.
In cujus Rei Testimonium has Literas nostras fieri fecimus Patentes.
Teste meipso in Exercitu meo prope Boloniam super Mare, penultimo Die Octobris, Anno Regni nostri octavo.
In fine verò & inferiori Parte dictarum Litterarum erat scriptum,
Per ipsum Regem, & de Datâ praedictâ, Auctoritate Parliamenti.
Et Signatum de Secretario,
Blythd.
Convenimus, Contraximus, & Conclusimus, & per Praesentes Convenimus, Contrahimus, & Concludimus Articulos sequentes.
Imprimis, quòd bonae, sincerae, firmae, & perfectae sint, & inviolabiliter habeantur, & observentur, Pax, Amicitiae, & Foederainter Potentissimos Franciae & Angliae Reges antedictos, eorumdem Patrias, & Dominia sua quaecunque, Haeredes & Successores, Vassallos, atque Subditos suos praesentes & futuros, ac quoscunque Alligatos & Confoederatos utriusque eorum, qui in istâ Pace Comprehendi voluerint, & Se Comprehendi velle infra tempora & sub formâ inferiùs limitatâ declaraverint, necnon inter Illustrissima Franciae & Angliae Regna, per Terram, Mare, Portus Maris, & Aquas dulces, & quòd dictae Amicitiae, Pax, & Foedera suum habeant effectum immediatè post Datam Praesentium, & durent Vitâ utriusque Principum praedictorum durante, & alterius eorum diutius viventis, & per Annum integrum post Obitum ultimò ipsorum morientium; Ita tamen quòd Successor Regis Praemorientis dictam Amicitiam & Pacem infra annum a Die Obitûs sui Praedecessoris tenebitur per suas Litteras, Magno suo Sigillo sigillatas, hanc Amicitiam Ratificare & Confirmare, dictamque Ratificationem & Confirmationem Regi Superstiti Notificare, Transmittere, & Deliberare.
Item, quòd, durante Termino praedicto Bella, Guerrae, Hostilitates, & Inimicitiae quaecunque, inter praefatos Franciae & Angliae Reges eorumdemque, ut supra fertur, Haeredes & Successores, Vassalos & Subditos, & Confoederatos quoscunque qui in praesenti Tractatu, ut praemittitur, Comprehendi voluerint, Necnon inter dicta Inclitissima Regna, Patrias, & Dominia sua quaecunque ubicunque locorum, per Terram, Mare, Littora Maris, & Aquas dulces omninò cessabunt.
Item, quòd omnes & singuli utriusque dictorum Principum, eorumque Haeredum & Successorum, aut eorum alterius, ipsorumque Alligatorum in hâc Pace comprehensorum Vassalli & subditi, sive sint Principes, Archiepiscopi, Episcopi, Duces, Marchiones, Comites, Barones, Mercatores, aut cujusvis Statûs Conditionisve existant, durante Pace antedictâ, ubivis locorum Sese mutuis Officiis prosequantur, & honestâ Affectione pertractent, possintque liberè, tutè, & securè absque alicujus Offensâ, aut salvo Conductu, sive Licentiâ, ubique Perlustrare per Terram, per Mare, & Aquas dulces Navigare, hinc indeque ad Portus, Dominia, Districtus quoscunque utriusque ipsorum Principum, suorumque Haeredum & Successorum citra & ultra Mare Accedere (dùm tamen Numerum Armatorum Centum simul non excedant) eisque quamdiu voluerint Morari, Mercari, Merces, Mercimonia, Arma, & Jocalia quaecunque, si Statuta Municipalia antehac sanccita non obstent, Emere & Vendere: Ac ut eis placuerit, illinc ad Partes proprias, vel alibi, liberè quotiens duxerint abeundum abire, cum suis aut conductis vel commodatis Navigiis, Plaustris, Vehiculis, Equis, Armaturis, Mercimoniis, Sarcinulis, Bonis, & Rebus suis quibuscunque, absque ullo Impedimento, Offensâ, Arrestatione ob Causam Marcae Contramarcae Represaliarum, aut aliâ Districtione quâcunque, tàm in Terrâ, quàm in Mari, & Aquis dulcibus, quemadmodum Patriis in propriis haec omnia facerent, aut eis ea facere liceret.
Item, quòd omnia Munera sive Onera ab aliquo dictorum Principum, in cujusvis eorum Patriarum sive Dominiorum Partibus citra aut infra Triginta Annos ante Datam Praesentium imposita Mercatoribus & Subditis alterius Principis ejusve Haeredum & Successorum nociva, durante hâc Pace penitùs sint Extincta, & quòd talia aut consimilia, hâc Amicitiâ durante, a modo non imponantur; Salvis tamen semper quoad alia omnibus Regionum, Urbium, & Locorum Legibus, Statutis, & Consuetudinibus, quibus nihil quoad eorum Jura per Praemissa Derogatum censeatur.
Item, quòd omnes Mercatores etsi Veneti, Florentini, sive Januenses sint, possint per Mare & Aquas dulces, Armati vel non Armati, cum suis propriis Mercibus, aut Alienis, in Navibus, Carracis, aut Galays Propriis sive Alienis, in Regna Franciae & Angliae & eorum utrumque, tutè, liberè, & securè venire, & ab hinc quo velint abire, durante Amicitiâ antedictâ, quandocunque & quotienscunque voluerint, absque Violentiâ, Disturbio, Molestia, aut Gravamine quocunque per dictos Franciae & Angliae Reges, sive eorum aliquem, aut eorumdem Haeredes & Successores sive ipsorum aut alicujus eorum Subditos quoscunque.
Item, dicti Ambassiatores & Commissarii Franciae & Angliae Principum praedictorum, pro Principibus suis, & Nominibus eorum ac Haeredum & Successorum suorum, Promiserunt quòd, durante Tempore praedicto, Neuter dictorum Principum, Nullusque eorum Haeredum, aut Successorum, contra alium ejusve Alligatos & Confoederatos praedictos, eorumve Haeredes & Successores, quidquam aget, faciet, tractabit, vel attemptabit quocunque in Loco, sive in Terrâ, sive in Mari, occasione quâcunque, nullumque praestabit Auxilium, Consilium, vel Assensum, quòd per Alium vel Alios aliquid fiat, agatur, tractetur, vel attemptetur in Praejudicium vel Dampnum alterius, ejusve, ut praedictum est, Alligatorum & Confoederatorum: Et si per Alterum eorum secus fiat, aut aliqua Belli suspitio contra Alterurum, ejusve ut praedictum est Alligatos & Confoederatos praebeatur; Princeps sic in contrarium aliquid Attemptans, vel Belli suspitionem inferens, super hoc admonitus & requisitus, illico illam Belli Suspitionem auferet, & incontinenti ammovebit.
Item, quòd Termini ac Limites Terrae seu Marchiarum Calesiae, de Obedientiâ Regis Angliae in Confinio Comitatuum Boloniae & Guyennarum, ponentur & reducentur, ac manutenebuntur, utactenus fuerunt & erant ante Descensum ipsius Regis in Calesiâ: Et Castella seu Fortilitia quae Capta & Substracta fuerunt a Regis Franciae Obedientiâ, a die quo ipse Rex Angliae applicuit Calesiae, utpotè Ardre, la Montare, Lysques, Fyennes, Ostinghes, & hiis similia, quae per ipsum Regem Angliae, suos Commissarios, aut Confoederatos, qui sibi in hâc Expeditione adhaeserunt, detinentur & occupantur, Reponentur in eo Statu quo nunc sunt unà cum Subditis dictorum Locorum in Obedientiâ Regis Franciae, pari modo & formâ ut erant ante dictum Descensum; Et si hii qui dicta Castella detinent, desisterent huic Articulo parere, Rex Franciae, ejusve Locumetenens, poterit eos ad hoc Vi & Potentiâ Armorum compellere: Et Detinentibus dicta Castella non dabit Rex Angliae Auxilium, Subsidium, aut Favorem, quinymò non poterunt ut Confoederati Comprehendi in isto Tractatu, nisi dictis Castellis & Fortalitiis primitùs reductis in pristino Statu, quo erant ante Descensum dicti Regis Angliae; Praeterea si aliqui dictorum Locorum Subditi fuerint capti Inermes & extra Exercitium Guerrae per Subditos Regis Angliae, Deliberabuntur & in pristinam Libertatem absque Finantiâ & Redemptione reponentur: Et ibidem fiet de Subditis Terrae Calesiae, quae vulgariter Anglicana nominatur.
Item, quòd deinceps in Villa Calesiae, Castellis de Hames & Guysnes, aut in aliquibus Portubus aliisve Locis quibuscunque sub Obedientiâ Regis Angliae, sive citra sive ultra Mare existentibus, non Recipiantur, Manuteneantur, aut Favorisentur aliqui Armigeri aut Gentes Armorum, quaecunque Latrocinia, Depraedationes, Furta, Excursus, Piratias, aut Melefacta contra effectum praesentis Tractatûs per Terram, Mare, & Aquas dulces, super & contra Subditos praefati Regis Franciae, aut eorum Bona facientes & exercientes: & pari eodemq; modo in Villis Boloniae, Ardrae, Montoire, Fyennes, Aria, & Mornia, aut in aliquibus Portubus, aliisve locis quibuscunque sub Obedientia Regis Franciae existentibus, nullatenus Recipiantur, Manuteneantur, aut Favorisentur aliqui Armigeri aut Gentes Armorum quaecunque Latrocinia, Depraedationes, Furta, Excursus, Piratias, aut Malefacta contra effectum praesentis Tractatûs per Terram, Mare, aut Aquas dulces super & contra Subditos praefati Principis Angliae aut eorum Bona facientes & exercientes; Et in Casu quo secus fiat, uterque praedictorum Principum eorumve Amicitiae Conservatores, Causâ summariè & de plano sine figurâ Judicii cognitâ, pro Parte suâ & quatinus per Se aut Subditos suos aliquid fuerit in contrarium attemptatum, plenam, integram, & promptam faciet seu facient Justitiam, Restitutionem, & Reparationem.
Item, si per hujusmodi Armigeros aut Gentes Armorum praeter seu contra Praemissa aliqui Prisonarii fuerint Captivati, Gentes Arrestatae, aut Bona quaecunque Capta, & Causa hujus Captionis & Arrestationis propter rationabilem aliquam Causam non possit tàm summariè discuti & terminari; tunc in isto Casu primo & ante omnia per Conservatores subscriptos, eorumve Commissarios, aut Locorum Judices, procedetur ad hujusmodi Prisonariorum, & Arrestatorum, & Bonorum Captorum Deliberationem, & Recredentionem seu Restitutionem, Praestitâ tamen sufficienti cautione standi arbitrio praefatorum Conservatorum, Commissariorum, & Judicum.
Item, quòd ex neutrius Principum praedictorum Cancellariâ, aut aliâ Curiâ in posterum concedantur aliquae Litterae Represaliarum, Marcae & Contramarcae, nisi super & contra Principales Delinquentes, & eorum Bona, eorumve Fautores, vel in casu manifestae Denegationis Justitiae, de quà per Litteras Summationis aut Requisitionis & prout de Jure requiritur sufficienter constabit.
Item, quòd, si durantibus Pace & Amicitiis praefatis aliquid contra Vires & Effectus eorundem per Terram, Mare, aut Aquas dulces per aliquem ipsorum Principum, eorundemve Haeredum & Successorum, vel eorundem Subditos, Vassallos, Subditos, Alligatos, aut eorum Alligatorum Haeredes & Successores in hiis Amicitiis comprehensorum, Subditos vel Vassallos fuerit attemptatum, actum, aut gestum, Nichlominus tamen haec Pax sive Amicitia in suis Viribus, durante Termino praedicto, permanebit, & pro ipsis Attemptatis solummodò Pugninetur ipsi Attemptantes & Dampnificantes, & non alii.
Item, quòd in praesenti Tractatu Pacis & Amicitiae comprehendentur Alligati & Confoederati utriusque Partis subsequenter Nominati (videlicet) pro Parte Christianissimi Regis Franciae,
Sacra Majestas Imperialis
, cum Electoribus Imperii, Serenissimi Principes Reges Castellae, Aragonum, Scotiae, Unguariae, & Bohemiae, Neapolis, Scotiae, Portugaliae, & Navarriae, Potentissimique Principes Dux & tota Domus Bavariae, Duces Sabaudiae, Mediolaneni, Lothoringiae, Gheldriae, Dux Dominium & Communitas Leodiensium, Communitates Florentinorum, Geniventium, Ligae novae & antiquae Suetentium & Confaederatorum, Et alii quicunque quos ipse Rex Franciae in suis Litteris praesentis Tractatûs Confirmatoriis nominare voluerit,
Ac pro parte Illustrimssimi Regis Angliae,
Sacratissimus Princeps Maximilianus Romanorum Rex, ejusque Filius Dominus Philippus Archidux Austriae, eorumdemque Haeredes & Successores, Reges Hispaniae, Portugaliae, Neapolis, & Daciae, Duces Calabriae & Ferrariae, & Societas & Communitas Hanssae Teutonicae, & alii quicunque, quos ipse Rex Angliae in suis Litteris praesentis Tractatûs Confirmatoriis nominare voluerit,
Qui quidem Alligati & Confoederati praedicti (videlicet) praefati Rex Romanorum, ejusque Filius Dominus Philippus Archidux Austriae, infra Quatuor, & Reliqui infra Duodecim Menses, Datam praesentis Tractatûs proximè & immediatè sequentes, per Literas Magno Sigillo suo sigillatas, Principi eos comprehendenti, si per eum velint Comprehendi, declarabunt & significabunt; Idemque Princeps alteri Principi infra dictos Quatuor Menses quoad Regem Romanorum, & Dominum Archiducem ejus Filium, & quoad Reliquos infra Duodecim Menses per Litteras suas Magno Sigillo suo sigillatas, praefatis Litteris dictae Comprehensionis Declaratoriis annexas, eandem Declarationem notificabit, priusque quàm dicta Notificatio & Certifficatio, ut praemittitur, facta fuerit, dicti nominati pro Comprehensis nullatenus censebuntur.
Item, & si dictus Rex Romanorum, ejusve Filius Dominus Archidux praedictus, pro Se, Haeredibus, & Successoribus suis atque Patriis, modo, tempore, & formâ praedictis Declaraverint Se velle in praesenti Tractatu Comprehendi, & postmodùm praefatus Rex Franciae, ejusve Haeredes, aut Successores, contra eos vel eorum alterum, per Captionem alicujus Villae, nunc sub Obedientiâ eorum, vel alterius eorum existentis, Bellum movere, vel cum Exercitu seu Potentiâ Armorum eorundem vel eorum alterius Patrias Terras, vel Dominia intraverit; tunc & in isto Casu benè licebit praefato Regi Angliae, ejusq; Haeredibus & Successoribus, praefato Domino Regi Romanorum, ejusque Filio Domino Archiduci, eorum Haeredibus & Successoribus Succurrere & Subvenire, prae- senti Tractatu non obstante, sed in suo Robore nichilominus manente: Et si praefatus Rex Romanorum, vel ejus Filius Dominus Archidux praedictus aut aliquis alius nomine eorum, vel Haeredum aut Successorum suorum, per Captionem alicujus Villae, nunc sub Obedientiâ praefati Regis Franciae, existentis, eidem Regi Franciae ejusve Haeredibus aut Successoribus Bellum moveret, vel cum Exeroitu, seu Potentiâ Armorum, Patrias sub Obedientiâ suâ nunc existentes intraverit; tunc & in isto Casu non licebit praefato Principi Angliae eosdem Juvare Gentibus Armorum vel Pecuniâ.
Item, si per Subditos vel Adhaerentes praefati Regis Romanorum, aut Domini Archiducis ejus Filli praedicti, eorumve Haeredum aut Successorum, contra Jura, Patrias, aut Subditos praefati Regis Franciae modo Hostili, aut Viâ Facti aliquid fiat aut attemptetur, quod in Dampnum & Praejudicium eorumdem Principis aut Subditorum cedere possit, & praefatus Dominus Rex Romanorum, ejusve Filius Dominus Archidux praedictus, eorumdemve Locumtenentes aut Officiarii, pro Justitiâ & Reparatione super hoc faciendis debitè submoniti & requisiti, Justitiam & Reparationem infra Unum Mensem, ipsam Submonitionem proximè sequentem, facere denegaverint vel neglexerint; tunc & in isto Casu praefatus Rex Franciae, ejusve Locumtenens, sive Commissarius, praefato Mense elapso, suâ Auctoritate & per viam Facti ad Reparationem hujusmodi faciendam procedere poterit, absque eo quòd propter hoc praesens Pax seu Amicitia in aliquo rumpatur & viletur.
Item, quòd omnes & singuli Habitatores, Incolae & Subditi Civitatis, Villarum, & Ballivatuum de Tornaco & Tornesio, Montagne, de Sancto Amando, tanquam Subditi Regni sunt nomminatim & expresè in praesenti Tractatu comprehensi.
Item, quòd pro firmiori & inviolabili praedictarum Pacis, Amicitiae & Foederum observantiâ, & confirmatione, Electi & Nominati sunt ex parte ipsius Christianissimi Regis Franciae Conservatores subsequentes,
Primo (viz.) pro Patriâ & Ducatu Normaniae, Potentissimus Princeps Dominus Dux Aurelianensis; Pro Patriâ Linguae Occitanae, & aliis partibus Regni, in quibus non erunt nominati Conservatores, Potentissimus Princeps Dominus Dux de Borbonio; pro Patriâ & Ducatu de Guyenne Dominus Comes d'Angoulesme; pro Patriâ & Ducatu Britanniae Dominus Princeps de Orgeia; pro partibus Arthesii & Picardiae ipse Dominus des Querdes; pro Patriâ, Ducatu, & Comitatu Bourgondiae Dominus de Baudrecourt; & pro Partibus Maritimis Dominus de Graville Admirallus Franciae; Salvo Mari Aquitaneo, in cujus Districtu dictus Princeps de Auregiâ erit Conservator.
Poteruntque Conservatores supranominati in Patriis & Locis sibi ordinatis delegare & deputare Commissarios sub Se; Et si aliqui ex praenominatis Conservatoribus ab hâc Luce decederint, Successores eorum in statu Gubernatoris seu Locumtenentis Patriarum in quibus commituntur, habebuntur quoad hanc Conservatoriam loco dictorum Decedentium.
Et pro Parte dicti Serenissimi Principis Angliae.
Praeclarissimus Avunculus suus, Illustrissimus Dux de Betford, Cancellarius, Thesaurarius, & Admirallus Angliae, Deputatus Quinque Portuum, Custos Privati Sigilli, & Locumtenens dicti Regis Calesiae pro tempore existentes.
Qui quidem Conservatores dictorum Principum, ac utriusque eorum, & Duo aut unus ipsorum, ex Parte saltem Principis Subditorum Dampnificantium, qui super hoc requiretur vel requirentur, habeat seu habeant Auctoritatem & Potestatem, virtute hujus Contractûs, ipsos Dampnificantes coram Se Vocandi, Conveniendi, & Examinandi: Et ipsos sic Examinatos, secundùm quod Justitia exigerit & requiret, Convincendi & Pugniendi, Attemptata & Dampna, contra Vires hujus Tractatûs illata, unà cum Expensis Dampnificatorum Reficiendi & Reparandi. Et si contingat ipsos Conservatores, per dictos Principes sic ut praemittitur nominatos, vel Commissarios, super Reformatione aliquorum dictorum Attemptatorum fore Discordes, & inter eos super inde concordare non valentes; quòd eo ipso & extunc Causa illa referatur Consilio Principis Subditorum sic Dampnificatorum, aut si opus sit utriusque Principis, Dum tamen dicta Causa, sive coram Conservatoribus aut unius vel utriusque Principis Consilio ventilanda, summariè & de plano coram eis examinetur, & felici Marte terminetur. Et dictorum Conservatorum pro utraque Parte Sententiae Interlocutoriae & Diffinitivae Praecepta & Decreta incontinenti & indilatè dabuntur Executioni, non obstantibus Appellationibus quibuscunque.
Item, Communicatum & Conclusum est quòd praefatus Illustrissimus Princeps Rex Angliae dictam Amicitiam sic inter eum, ejusque Haeredes & Successores, & Illustrissimum Regem Franciae, atque ipsius Haeredes & Successores, ut praemittitur, contractam, atque omnia & singula Capitula praedicta in hiis Litteris contenta, per suas Litteras Patentes, suo Magno Sigillo sigillatas, Manuque propriâ subscriptas, & Juramento vallatas, Ratificabit & Confirmabit, ipsamque Amicitiam & dicta Capitula, sic per eum Ratifficata, Confirmata, & Jurata, per Tres Status Regni Angliae (videlicet) per Praelatos & Clerum, Nobiles & Communitates ejusdem Regni, ritè & debitè Convocatos infra Duodecim Menses proximos post Datam Prasentium, Ratifficari & Confirmari faciet:
Et peraequè Serenissimus & Christianissimus Rex Franciae Amicitiam & Capitula antedicta, per suas Litteras Patentes, suo Magno Sigillo sigillatas, Manuque propriâ subscriptas, & Juramento vallatas, Ratifficabit & Confirmabit, ipsamque Amicitiam & Capitula sic per Eum ratifficata, confirmata, & jurata, per Tres Status Regni sui Franciae (videlicet) per Praelatos & Clerum, Nobiles & Civitates ejusdem Regni, ritè & debitè convocatos, infra dictos Duodecim Menses ratifficari & confirmari faciet; Quodque uterque Principum praedictorum praedictam Amicitiam, & omnia Captiula antedicta, per Sedem Apostolicam & Auctoritatem ejusdem, infra Sex Menses, dictos Duodecim Menses proximè sequentes, Confirmari, Vallari, & Roborari pro viribus procurabit, & cum effectu faciet:
Et, INSUPER, uterque Principum praedictorum infra Terminum supradictum instanter & cum effectu requiret Sacrosanctam Sedem Apostolicam, & Summum Pontificem, quòd ferat Sententiam Excommunicationis nunc pro tunc, & tunc pro nunc, in Eum ex praedictis Duobus Principibus, qui omnia & singula Capitula, in praesenti Tractatu contenta, quatenus ipsum concernunt, non Observaverit, praeter & ultra Sententiam Interdicti, in ejus Regnum, Patrias, Terras, & Dominia; non obstante aliquo Privilegio in Genere vel in Specie, illis aut eorum alicui, sub quacunque verborum serie concesso, cui dicti Principes palam, publicè, & expressè Renunciant, & Nos Nominibus eorumdem, sufficienti Auctoritate in hâc parte nobis attributâ, Renunciamus expressè in hiis scriptis.
Insuper, Nos, Serenissimi & Christianissimi Domini nostri Regis Franciae Ambassiatores & Commissarii antedicti, Promittimus, & eundem Dominum nostrum Supremum Regem Christianissimum, Potestate ut praemittitur ab ipso nobis commissâ, Obligamus per Praesentes, quòd idem Dominus noster Franciae Rex omnia & singula Praemissa Ratificabit, Auctorisabit, & Confirmabit, Eaque realiter & cum effectu pro Parte suâ exequetur, & faciet quae Praemissorum Tenor exiget & requiret, suasque Litteras Patentes, subinde debitè confectas, Magno suo Sigillo munitas, Illustrissimo Principi Confratri & Consanguineo suo Carissimo, Angliae Regi supradicto, cùm ad hoc debitè requisitus fuerit, deliberabit, deliberarive faciet.
In quorum omnium & singulorum Testimonium & Approbationem Nos, Ambassiatores Franciae supranominati, praesentes Litteras, Signis nostris Manualibus subsignatas, Sigillo nostri Domini des Querdes pro Nobis omnibus muniri fecimus.
Datum apud Stapulas supra Mare, Tertiâ Die Novembris, Anno Domini Millesimo Quadringentesimo, Nonagesimo secundo.
Sic Signatum,
P. De Crevecver,
L. De Hallewin,
F. De Crequy,
R. De Lannoy,
J. Daffay.
Notum Facimus, quòd Nos, Appunctuamenta & Capitula praedicta, ac omnia & singula in eis contenta, & specificata, Rata habentes & Grata, ea pro Nobis, Haeredibus & Successoribus nostris, quantum ad nos & ipsos attinet, Acceptavimus, Ratifficavimus, & Confirmavimus, ac per Praesentes Acceptamus, Ratifficamus, & Confirmamus.
In cujus Rei Testimonium hiis Litteris Patentibus, nostro nomine subsignatis, fecimus apponi Sigillum nostrum Magnum.
Datum Montilis prope Turon; Die Sextâ Mensis Novembris, Anno Domini Millesimo, Quadringentesimo Nonagesimo secundo, & Regni nostri Decimo.
Charles.
Sub Magno Sigillo Regis Franciae de cerâ Albâ pendente a Caudâ Pergamenae.
Nov. 13. Congé d'élire to the dean and chapter of Hereford on the death of Thomas late bp. Westm. (fn. 1)
O. xii. 505. H. v. p. iv. 54.
De Licentia Eligendi.
An. 8. H. 7. Pat. 8. H. 7. p. 1. m. 4.
Rex, Dilectis Nobis in Christo, Decano & Capitulo Ecclesiae Cathedralis Herefordensis, Salutem.
Ex parte vestra Nobis est humiliter Supplicatum ut,
Cùm Ecclesia vestra praedicta, per Mortem, bonae memoriae, Thomae, nuper ibidem Episcopi, Pastoris solatio sit destituta, alium vobis Eligendi in Episcopum & Pastorem Licentiam vobis concedere dignaremur,
Nos, Precibus vestris in hac parte favorabiliter inclinati, Licentiam illam vobis duximus concedendam;
Mandantes quòd talem vobis eligatis in Episcopum & Pastorem, qui Deo Devotus, Ecclesiae vestrae Necessarius, Nobisque & Regno nostro Utilis & Fidelis existat.
In cujus &c.
Teste Arthuro Primogenito nostro Principe Walliae Custode Angliae, apud Westmonasterium, decimo tertio die Novembris.
Nov. 28. Licence to sir Humfrey Talbot to go on a pilgrimage to Jerusalem. Westm.*
O. xii. 505. H. v. p. iv. 54.
De Licentia.
An. 8. H. 7. Franc. 8. H. 7. m. 13.
Rex omnibus, ad quos &c. Salutem.
Sciatis quòd Nos,
Consideratione boni & fidelis Servitii, quod Fidelis & Praedilectus Miles noster Humfredus Talbot Nobis ante haec tempora impendit, & quòd Pax inter Nos & Consanguineum nostrum Franciae jam nuper est conclusa, de Gratia nostra speciali, ac certis aliis de Causis Nos moventibus,
Concessimus ei Licentiam pro Se, & Sex Soldariis de Villa nostra Calesii in Comitiva sua, quòd ipsi a dicta Villa nostra usque Jerusalem, aliaque Loca ad quae idem Humfredus Votum fecerit, peregrinare valeant, absque aliquâ Controrotulatione, super eodem Humfredo aut super dictis Sex Soldariis sibi comitantibus, dùm sic absentes fuerint, faciendâ;
Ita quòd idem Humfredus sufficientem Deputatum suum in Officio Marescalli Villae nostrae praedictae, durante Absentiâ suâ praedictâ, constituat, & quòd, post Adventum suum a Peregrinatione illâ, habeat & occupare valeat, ad Arbitrium & Beneplacitum nostra, dictum Officium Marescalli per Se, vel per sufficientem Deputatum suum.
In cujus &c.
Teste Arthuro Primogenito nostro Principe Walliae Custode Angliae, apud Westmonasterium, vicesimo octavo die Novembris.
Per Breve de Privato Sigillo,

Footnotes

  • 1. These documents are attested by the Prince of Wales.